Rusya’da Çayın Tarihi ve Kültürü

Rusya’da çayın serüveni 1638 yılında Moğol hükümdarının Çar I. Michael’a çay hediye etmesiyle başlamıştır. Çay’la tanıştıktan sonra vazgeçemeyen Rusya 1679’da Çinlilerle anlaşarak, çeşitli hayvan kürkleri karşılığında çay ithal etmeye başlamıştır. Ancak uzun ve zorlu ticaret yolları sebebiyle çayın maliyeti o kadar yükselmişti ki sadece Rusya’daki zengin kesim bu güzel içeceğin tadına varabiliyordu. 1824-1880 yılları arası gelişen ticaret ağları ve yollar sayesinde ithal edilen çayın maliyeti düşmüş böylece, Rusya’da artık sadece zenginler değil her kesim insan çayla tanışmıştır. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Çin’deki çayın azalması sebebiyle Rusya İngiltere ve Ukrayna’dan çay ithal etmeye başlamıştır.

Rusya’da Çay Kültürü

Soğuk hava şartlarında içimizi ısıtan çay, Rus kültüründe çok eski ve önemli bir yere sahiptir. Rus halkının çay içme ve demleme alışkanlıkları ülkemiz ile çok benzerlik taşır.

Rus çay kültürünün önemli bir özelliği, iki aşamalı demlemedir. (Tanıdık bir methot) Önce zavarka (Rusça: заварка) adı verilen çay konsantresi hazırlanır. Koyu bir çay konsantresi olan zavarka bire beş oranında çay ve sudan oluşur. Fincan başına 5 tatlı kaşığı siyah çay yaprağı, semaverdeki suyla birleştirilerek “chainik” adı verilen çaydanlıkta demlenir, chainik sıcak kalsın diye de semaverin üzerine yerleştirir. Evet doğru okudunuz semaver! Semaverin kökeni Rus çay kültürüne dayanmaktadır.

Rusya’da çayın hazırlanması gibi tüketimi de seremoni gibidir. Çay, sade veya limonla tüketilir. Çayı tatlandırmak için reçel, bal veya şeker kullanılır. Türk kültüründe olduğu gibi Ruslar da çayın yanında şekeri tercihe göre kıtlama yoluyla da tüketebilirler.

Çayın yanında Syrinki adında atıştırmalıklar tüketilir. Bu atıştırmalıklardan en meşhuru Rus çay kekleridir. Bu kekler un, tereyağı, şekerle damak zekine göre ceviz, badem veya fıstık eklenerek yapılan, formu kurabiyeyi andıran keklerdir. Rus çay bardakları “Podstakannik” denilen ve metalden yapılan tutacaklara yerleştirilerek servis edilir. Buradaki amaç, çayı içen kişinin elinin yanmasını engellemektir.

Çay, her ne kadar Rus topraklarında yetişmese de 1638’den beri Rus kültüründe önemli bir yer tutmaktadır ve dost sohbetlerinden eksik edilmemektedir. Bu vesile ile Lazika’nın artık Rusya’da içilebilir olduğunu, hatta güneyde, Nalcik’te bir Lazika dükkan ve cafe olduğunu belirtelim. @Lazika_tea instragram hesabından sipariş bile verebilirsiniz. Çok heyecanlı.

Fotoğraf

Mytishchi’de bir çay partisi. Vasily Perov, 1862 / Wikipedia